Global Issues >> Overview >> Other-Languages >> Energieconversiedagen 1996

Energieconversiedagen 1996

12 en 13 december 1996

Brabanthallen, Den Bosch

Een wereldomvattend elektriciteitsnet

Volgens de Amerikaan Peter Meisen, directeur van Global Energy Network lnstitute (GENI) is een wereldwijd elektrlciteitsnet een oplossing voor veel problemen. Zo'n net brengt een koppeling tot stand met verafgelegen duurzame energiebronnen, maar zorgt ook voor een verhoging van de levensstandaard in zuidelijke landen. De wereldwijde uitwisseling van elektriciteit beperkt het totale opwekkings- vermogen en de uitstoot van broeikasgassen.
Peter Juljn
Videm Communicatie.

Het idee voor een wereldwijd elektriciteitsnet dat de diverse regionale energiesystemen met elkaar verbindt, is afkomstig van de Amerikaanse wetenschapper en futturoloog Richard Buckminster Fuller. In de jaren zeventig lanceerde hij de gedachte om tussen de verschillende continenten een ultra-hoogspanningsnet aan te leggen. De haalbaarheid van dit plan was toentertijd gering. Inmiddels zorgen technologische ontwikkelingen van de laatste jaren ervoor dat een dergelijk elektriciteitsnet praktisch uitvoerbaar is. Onderzoek wijst bijvoorbeeld uit dat wisselstroom bij een spanning van 750kV kan worden getransporteerd over een afstand van circa 4000 kilometer.

De transmissieverliezen bedragen in dat geval ongeveer 20 %, wat volgens deskundigen acceptabel is als gebruik wordt gemaakt van goedkope energiebronnen. Het transporteren van gelijkstroom van ongeveer 1000kv is zelfs mogelijk over een afstand van 7000 kilometer. Hoogspanningsnetten die dergelijke afstanden kunnen overbruggen maken het mogelijk elektriciteit uit te wisselen tussen bijvoorbeeld noordelijke en zuidelijke landen. De kosten per kilometer bedragen volgens Meisen ongeveer $625 000,-, afhankelijk van het voltage, de keuze voor wissel- of gelijkstroom en de terreinomstandigheden.

De Global Energy Network Institute (GENI) is een non-profitorganisatic die zich bezighoudt met onderzoek en educatie op het gebied van het onderling verbinden van duurzame engergiebronnen op mondiale schaal. Voorzitter en directeur van GENI is Peter Meisen die is afgestudeerd in de werktuigbouwkunde en technische wetenschappen. Hij heeft GENI in 1986 opgericht. Meer informatie is te verkrijgen via internet: http://www.geni.org

Duurzame energiebronnen

De mogelijkheden van elektriciteitsuitwisseling zijn aantrekkelijk. In veel westerse landen is bijvoorbeeld de in- en verkoop van energie door energiebedrijven al heel gebruikelijk om pieken en dalen in de energievraag op te vangen. Dit heeft als voordeel dat kan worden volstaan met minder opwekkingsvermogen, wat leidt tot een aanzienlijke kostenbesparing en een lagere prijs voor consumenten. Uitwisseling op wereldschaal kan deze voordelen alleen maar vergroten en ertoe bijdragen dat de minst efficiënte, duurste en meest vervuilende centrales kunnen worden gesleten. Bovendien is een voordeel voor energieproducenten dat de afzetmarkt enorm toeneernt.

Een ander voordeel is dat een wereldwijd net de mogelijkheid biedt gebruik te maken van het grote potentieel aan duurzame energiebronnen in zuidelijke landen en verafgelegen gebieden. Daarbij kan onder meer worden gedacht aan grootschalige waterkracht- en zonnecentrales in bijvoerbeeld

Latijns-Amerika of Afrika, windenergieparken in windruke gebieden of geothermische energie van IJsland. Hierdoor kan het aandeel van duurzame energiebronnen aan de elektriciteitsvoorziening, dat in de wereld nu ongeveer 18 % is, aanzienlijk worden uitgebreid. Het aantrekkelijke hiervan is dat de rol van fossiele brandstoffen kan warden beperkt, wat onder andere leidt tot een reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Naast een economisch voordeel zorgt de aanleg van een wereldwijd hoogspanningsnet dus ook voor een vermindering van de milieubelasting.

Volgens Meisen betekent de keuze voor een elektriciteitsnet op wereldschaal niet dat alle aandacht op het gebied van duurzame energie voortaan alleen nog moet uitgaan naar grootschalige projecten. Ook voor de huidige, kleinschalige duurzame-energieprojecten, ziet hij een rol weggelegd. Het tempo waarin duurzame energie zich tot nu toe ontwikkelt, vindt hij echter veel te laag om aan de toenemende mondiale energiebehoefte te voldoen. Hij stelt dan ook dat het groeitempe met een factor 10 tot 100 moet worden verhoogd.

Verhoging levensstandaard

Voor zuidelijke landen heeft het wereldwijde elektriciteitsnet verschillende voordelen. In de eerste plaats geeft het zicht op een elektriciteitsvoorziening voor de ruim twee miljard mensen die nu zonder elektriciteit leven. Dat biedt een garantie op een verbetering van de levensstandaard. Een betrouwbare energievoorziening maakt immers educatie, een goede gezondheidszorg, een betrouwbare voedselopslag en watervoorziening mogelijk, waardoor bijvoorbeeld de kindersterfte in deze landen zal afnemen en de Ievensverwachting van de bevolking stijst. Als er minder kinderen sterven, zal ook het aantal geboorten afnemen, aangezien minder kinderen geboren hoeven te worden om de ouders te verzekeren van zorg tijdens hun oude dag, zo redeneert Meisen.

Een ander voordeel is dat een goede energievoorziening de noodzaak voor de bevolking wegneemt om hout te kappen voor verwarming en de bereiding van voedsel. De ontbossing, bodemerosie en woestijnvorming zullen hierdoor verminderen. Een heel duidelijk voordeel is natuurlijk dat de verkoop van duurzaam opgtwekte energie een belangrijke inkomstenbron is voor de zuidelijke landen. Dat geeft deze landen de kans hun positie op de wereldhandelsmarkt te versterken en zich verder te ontwikkelen.

Internationaje eamenwerking

De realisatie van een mondiaal energienet vraagt om internationale samenwerking. Deze samenwerking en de voordelen die het net heeft voor verschillende regio's, zowel economisch als op het gebied van het milieu, zullen volgens Meisen leiden tot net verminderen van politieke verschiilen en spanningen. Verder verwacht hij dat de technische kennis, de hulpbronnen en de 'denkkracht' die hiervoor nodig zijn, de oriëntatie van de economieën zal veranderen van militair/industrieel naar sociaal/maatschappelijk.

Meisen stelt dat de keuze voor een duurzame energievoorziening voor India, China en Zuid-Oost Azië van essentieel belang is voor de toekomst van de aarde. Hier woont immers ongeveer de helft van de wereldbevolking en als de elektriciteit voor deze mensen wordt opgewekt met fossiele brandstoffen zal dat leiden tot onaanvaardbart uitstoot van onder meer C0₂. Vanuit dat oogpunt ziet de United Nations Environmental Program (UNEP) het wereldwijde energienet, dat het mogelijk maakt duurzaam opgewekte elektriciteit naar regio's met een grote energievraag te transporteren, dan ook als één van de belangrijkste opties om duurzame ontwikkeling en bescherming van het milieu te realiseren.